به مدت زمان استفاده از رنگ های چند جزئی بر روی سطوح (Pot Life) گفته می شود.پات لایف از زمان ترکیب اجزاء رنگ شروع می گردد و زمانی که مخلوط برای اعمال رنگ آمیزی نامناسب شود خاتمه می یابد. به عبارتی می توان گفت در این مدت حالت ویسکوزیته ( گرانروی) مخلوط با گذشت زمان افزایش می یابد. در این مقاله با شرکت رنگ افروز همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در رابطه با پات لایف به شما ارائه دهیم.
مفهوم پات لایف
پات لایف اصطلاحی است که برای پوشش‌های دو جزئی (یا چند جزئی) استفاده می‌شود که از طریق یک واکنش شیمیایی، مانند اپوکسی‌ها و بیشتر پلی‌اورتان‌ها، خشک می‌شوند.
این سیستم ها از یک جزء پایه (اغلب “جز A” نامیده می شود) و یک جزء کاتالیزور یا سخت کننده(که اغلب “جز B” نامیده می شود ) تشکیل شده اند. هنگامی که این اجزا با یکدیگر مخلوط می شوند، یک واکنش شیمیایی شروع می شود که منجر به خشک شدن رنگ می شود.
پات لایف شامل زمانی از آغاز مخلوط کردن دو بسته با هم تا نقطه ای است که رنگ مخلوط دیگر قابل استفاده نیست. همچنین به عنوان زمان کار یا عمر قابل استفاده نیز شناخته می شود.
پات لایف معمولاً به عنوان مدت زمانی در نظر گرفته می شود که یک سیستم پوشش مخلوط (کاتالیز شده) ویسکوزیته را به اندازه کافی پایین نگه می دارد تا روی یک سطح اعمال شود. البته این تصور کاملا درستی نیست. در حالی که بسیاری از پوشش‌های دو جزئی با نزدیک شدن و گذراندن پات لایف خود، ویسکوزیته افزایش می‌یابند، محصولات زیادی نیز وجود دارند (معمولاً محصولات کم جامد یا محصولات متخلخل در آب) که حتی پس از گذشت مدت زمان پات لایف خود تغییر کمی در ویسکوزیته نشان می‌دهند یا هیچ تغییری در ویسکوزیته نشان نمی‌دهند.
کدام رنگ ها پات لایف دارند
رنگ های ترافیکی دوجزئی و سه جزئی که برای خشک شدن و تشکیل فیلم (cross-link) باید جزء A و B را ترکیب نمود، دارای پات لایف هستند. مانند رنگ های اپوکسی، رنگ های پلی اورتان، رنگ های اتیل سیلیکات، رنگ های آکریلیک دو جزئی و….., رعایت نسبت ترکیب در این نوع رنگ ها، (mixing ratio) مهم بوده و باید طبق برگه اطلاعات فنی ارائه شده توسط شرکت سازنده رنگ صورت گیرد.
خرابی پوشش به دلیل استفاده بیش از زمان پات لایف
همه سیستم‌های رنگ پس از انقضای پات لایف، به طور قابل توجهی ویسکوزیته افزایش نمی‌یابند (مثلاً مواد جامد کم یا رنگ‌های موجود در آب). با این حال، مشکل این است که یک پوشش، هنگامی که پس از اتمام پات لایف اعمال می شود، ممکن است در ابتدا خوب به نظر برسد، اما زمانی که پوشش خشک می شود ممکن است به طور فاجعه باری شکست بخورد.
با فرض اینکه رنگ در حالی اعمال شده است که ویسکوزیته هنوز به اندازه کافی کم است تا اجازه اعمال را بدهد، یک یا چند مورد از خرابی های رنگ زیر احتمالاً پس از خشک شدن رنگ رخ می دهد:
عدم رعایت مدت زمان استفاده شده یا به اصطلاح ( pot life ) باعث به وجود آمدن مشکلات زیر می شود.
- لایه لایه شدن به دلیل چسبندگی پائین پوشش رنگ به سطح زیرین
- کاهش براقیت ، کدر شدن و جریان پذیری
- کاهش مقاومت شیمیایی محصول
-
دانه‌ریزی یا شن‌ریزی سطح به دلیل دانه‌های مواد پلیمریزه شده در مواد مخلوط شده
- خراب شدن یا چروک شدن پوشش های بعدی (اگر روکش آستر یا رنگ میانی باشد)
با ترکیب شدن اجزای رنگ، واکنش شیمیایی بین مولکولی محصول شروع می گردد. زنجیرهای پلیمری جزء A(پایه) با جزء B (هاردنر) در تماس با هم قرار گرفته و با شروع واکنش ، انرژی گرمایی ترکیبات آزاد خواهد شد.
هنگامی که مخلوط باقیمانده به پات لایف خود رسید، بهترین کار این است که مسئولانه آن را دور بریزید. هیچ یک از آن را نگه ندارید و به هیچ عنوان سعی نکنید آن را رقیق کنید، یا در یخچال قرار ندهید یا مقدار بیشتری از پایه یا کاتالیزور را به مخلوط اضافه نکنید.
اطمینان حاصل کنید که زمان اختلاط و القاء به شدت رعایت می شود. رنگ هنگام استفاده خوب به نظر می رسید، اما پس از اتمام پات لایف به خوبی اعمال شد. پس از پایان پات لایف، فعالیت شیمیایی کافی برای اتصال با پرایمر وجود ندارد.
حلالیت پات لایف
با افزایش میزان حلالیت و رقیق شدن ، در این نوع رنگ ها میزان کنار هم قرار گرفتن دو جزء کاهش پیدا کرده و تولید انرژی گرمایی در مدت زمان طولانی تری صورت می گیرد. نکته دیگر این است که پات لایف با توجه به تغییر دما در محیط اعمال، تغییر می‌کند. لذا منظور از پات لایف برای یک رنگ مشخص ، مدت زمان استفاده از آن رنگ در دمای معین ( مثلا 25 درجه سانتیگراد) مد نظر می باشد.
چه چیزی بر پات لایف تأثیر می گذارد؟
عامل پخت یا سخت کننده
پات لایف بستگی به عامل پخت (سخت کننده) مورد استفاده دارد. برخی از محصولات دارای سخت‌کننده‌های استاندارد و سریع هستند که به اپلیکاتور اجازه می‌دهد پات لایف مناسبی را انتخاب کند.
حجم
هرچه حجم آن کمتر باشد، خنک نگه داشتن مخلوط آسان تر است و گرمای کمتری در قوطی جمع می شود. بسته های بزرگتر می توانند گرمای بیشتری تولید کنند و در کنترل دما مشکل ایجاد کنند. در هوای گرم با استفاده از کیت های کوچک می توانند به مدیریت پات لایف کمک کنند.
درجه حرارت
دمای بالاتر واکنش ها را سرعت می بخشد و بنابراین پات لایف را کاهش می دهد.
این اثر ممکن است از محصولی به محصول دیگر متفاوت باشد، اما افزایش دمای 10 درجه سانتی گراد می تواند پات لایف را به نصف کاهش دهد. یک روز گرم یا ماندن رنگ در زیر نور مستقیم خورشید می تواند پات لایف را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
خطوط اسپری پر از رنگ که روی زمین گذاشته شده در زیر نور مستقیم خورشید می توانند به راحتی به 40-50 درجه سانتیگراد برسند و پات لایف را به ¼ یا کمتر از دمای معمولی 25 درجه سانتیگراد کاهش دهند.
دمای پایین محیط به کاهش دمای مخلوط، کند شدن واکنش پخت و در نتیجه افزایش پات لایف کمک می کند. ایده خوبی است که هم پایه و هم هاردنر را در مکانی خنک نگهداری کنید (حدود 15 درجه سانتیگراد قبل از استفاده. برای ادامه واکنش، مخلوط باید مقداری گرما داشته باشد. معمولاً این دمای 15 درجه سانتیگراد است، بنابراین نباید گرم شود). بسته های قسمت A یا B را در دمای زیر 15 درجه سانتی گراد خنک کنید.
یک میکسر قدرتی با سرعت بالا ممکن است برش (اصطکاک) و در نتیجه گرمای بیشتری در رنگ ایجاد کند و در نتیجه پات لایف کمتری داشته باشد. بهترین روش برای اختلاط رنگ، اختلاط قدرتی با سرعت کم تا متوسط برای اطمینان از اختلاط کامل بدون ایجاد برش اضافی است.
چگونه می توان زمان پات لایف را افزایش داد؟
- هم پایه و هم هاردنر را در جای خنک (حداقل 15 درجه سانتیگراد) به مدت 24 ساعت قبل از استفاده نگهداری کنید. بسته های دوتایی برای واکنش در محدوده 15 تا 25 درجه سانتیگراد طراحی شده اند، بنابراین تا زیر 15 درجه سانتیگراد خنک نکنید.
- از همزن برقی به مدت 3 دقیقه با سرعت متوسط به جای با سرعت بالا یا همزن دستی به مدت 7 دقیقه استفاده کنید.
- از بسته بندی های کوچکتر استفاده کنید
- یک سخت کننده کندتر انتخاب کنید (از نماینده تامین کننده خود راهنمایی بخواهید).
- رنگ را در جای خنک و سرپوشیده نگهداری کنید.
تصورات اشتباه که نباید آن ها را انجام داد.
افزودن تینر ویسکوزیته را کاهش می دهد، اما به هیچ وجه پات لایف را افزایش نمی دهد. با این حال، رقیق کردن مخلوط شما ممکن است نقطه ای را که مخلوط شما از پات لایف خود فراتر رفته است بپوشاند. شما نیز متوقف خواهید شد
پلیمریزاسیون، که منجر به نقص های دیگری می شود. اگر مخلوط بیش از حد رقیق‌تر باشد، واکنش تا کامل شدن پیش نمی‌رود تا خواص فیلم مورد نظر را بدهد. همچنین ممکن است پوشش نازک شده شما در ساخت فیلم بسیار کم باشد و مشکلات بیشتری ایجاد کند.
هرگز بیش از آنچه نیاز دارید حلال اضافه نکنید و از حداکثر ذکر شده در برگه اطلاعات محصول تجاوز نکنید.
هر چه مدت زمان بیشتری مخلوط شود، پلیمریزاسیون بیشتر شده است. اگر مخلوط شما شروع به غلیظ شدن کرد، از پات لایف خود فراتر رفته است. اگر این اتفاق زودتر از حد انتظار رخ دهد، ممکن است دما بالاتر از دمای ذکر شده در برگه داده باشد.
پس از اتمام پات لایف، هیچ چیز نمی تواند مخلوط را به حالت مناسب برای استفاده برگرداند.
تنها کاری که انجام می دهید این است که پایه و هاردنر خوب را با مخلوط کردن آن با مواد قدیمی که پلیمریزه شده و دیگر از نظر شیمیایی فعال نیستند، تمامش را هدر دهید. نتایج محتمل عبارتند از: لایه‌لایه‌شدن، شن، یا دانه‌ریزی فیلم تمام‌شده یا سرخ شدن پوشش‌های بعدی.
توجه: هرگز مواد جدید را به مواد قدیمی اضافه نکنید.
شرکت الوان رنگ افروز فرنام تولید کننده انواع رنگ های ترافیکی ، تک جزئی و چند جزئی ،رنگ جدولی ،ساختمانی و صنعتی و استفاده از مواد با کیفیت در تولید رنگ ، بهترین شرکت رنگ ترافیکی در کشور می باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
